Kara cuma , şükran gününün ertesi günü gerçekleştirilen ve insanların alışveriş yapmak için sabırsızlıkla bekleyip çoğu zaman mağazalarda yığınlar oluşturduğu bir indirim günüdür.
Kara Cuma’nın hemen öncesinde bu olağanüstü alışveriş fenomeninin psikolojik açıklamasına bakalım.
Aciliyet Duygusu
Her şeyden önce, kara cuma, bir aciliyet duygusunun yaratılmasına dayanmaktadır. Niye ya? Çünkü kıtlık, arzu edilebilirliği artırır . Tüketici psikolojisini inceleyen Sosyal Psikolog Laura Brannon , “Büyük bir indirimle bir şey satın alma fırsatını sınırlamak, insanların fırsatı daha fazla arzu etmesini sağlıyor” diyor . Bu yüzden, reklam verenler ‘stoklar sınırlıdır’ veya ‘belli tarihler arasındadır’ ibarelerini kullanırlar amaç tamamen tüketicilerin zihnini satın alma alarmı haline dönüştürmek. Aslında tüketici bunun farkında olsa da FOMO etkisiyle yine de kanar.
Fomo ne demek?
Fomo bir tür kaçırma korkusudur kişi diğerlerinin deneyimlediği şeylerden eksik kalma duygusu hisseder.
Tüketici davranışlarını inceleyen James Mourey, kıtlık ve kayıp kaygısının insanların akıl dışı bir şekilde düşünmesine neden olduğunu söylüyor. Bir şeyin az olduğunu bilmek, normalde yapamayacağımız şekilde davranmamızı sağlar.
Ayrıca rekabetçi bir yönü var. İnsanlar başka insanlardan daha iyi bir fiyata alışveriş yaptıklarına inandıklarında üstünlük duygusu hissederler
İyi bir alışveriş yapma inancı bizi iyi hissettiriyor. Keyifli bir şey görmek, beyin ödüllendirme sistemini aktive eder (özellikle: nucleus accumbens). Bir pazarlık yaptığımızda memnuniyet ve gurur duyguları ile ödüllendiriliriz. Buna kim dayanabilirki ?
Ve Ah, beklenti…
Ve sonra beklentinin etkisi var. Reklamlar haftalar önce başlıyor. Artan rekabet nedeniyle, Günler öncesinde reklamlar yapılmaya başlanıyor ve sürenin kısıtlılığı özellikle vurgulanıyor. Peki bu insanlarda hangi duyguları uyandırıyor.
Hırs, heyecan, kaygı, sahip olma güdüsü, etkinliğe katılmaz ise sonra pişmanlık yaşama hissi, karlı alışveriş yapma inancı …
İhtiyacı olmadığı halde gelecekte ihtiyaçı olma durumunda daha yüksek fiyata alırsa yaşayacağı pişmanlık hisside alışveriş yapma nedenlerindendir.
Kara cuma Avrupa ülkerinde bir Noel geleceği iken artık tüm dünya da kullanılmaktır.